چرا زنان باردار دچار یبوست می‌شوند؟

افزایش هورمون پروژسترون در دوران بارداری سبب شل شدن عضلات بدن و به‌ویژه عضلات روده‌ می‌شود. حرکت کُند روده سبب می‌شود تا فرایند هضم آهسته صورت بگیرد؛ این اتفاق می‌تواند سبب یبوست شود.

براساس پژوهشی که در یکی از مجلات اسکاندیناوی منتشر شده است، یبوست در بارداری بسیار متداول است و تقریبا سه‌چهارم زنان باردار، یبوست یا سایر مسائل مربوط به روده را تجربه می‌کنند.

برای کاهش یبوست، روش‌ها و مجموعه‌ی کاملی از داروها وجود دارند، اما بارداری سبب محدود شدن راه‌‌حل‌ها خواهد شد.1
 

علل ایجاد یبوست بارداری کدامند؟

یکی از دلایل ایجاد یبوست، افزایش هورمون پروژسترون است که حرکت ماهیچه‌های صاف کل بدن مثل ماهیچه‌های روده را کند می‌کند و همین اتفاق باعث می‌شود غذا از روده آرام‌تر عبور کند و زمانی که با بزرگ شدن رحم فشار روی رودۀ شما بیشتر ‌شود، این مشکل نیز بیشتر خواهد شد.

همچنین یبوست عارضه‌ای شایع پس از زایمان نیز هست و حتی اگر در دوران بارداری اصلاً مشکل یبوست نداشته‌اید، پس از زایمان ممکن است دچار این مشکل شوید. این حالت تا چند روز بعد از زایمان طبیعی است و جای نگرانی هم ندارد. پس لازم است به تغذیهٔ خود بعد از زایمانتان هم اهمیت بدهیم تا دچار مشکلات بیشتری نشویم.2

علائم بروز یبوست در بارداری

از آن جایی که با آغاز دوران بارداری تغییرات زیادی در بدن هر زنی رخ می دهد، ممکن است پیدا کردن علت آن ها و پیگیری آنچه که در بدن این زنان روی می دهد، برای مادر باردار و دکتر معالج او کمی مشکل باشد.

به همین دلیل ما در ادامه این مقاله شما را با برخی از علائم یبوست در بارداری که ممکن است شناسایی و مقابله با این مشکل، به مادر باردار و دکتر معالج او کمک کند آشنا خواهیم کرد که مهم ترین این علائم عبارتند از:

• هر حرکت روده و دفع مزاج 1 الی 2 روز فاصله پیش آید، آگاه باشید که دچار یبوست بارداری شده اید.

• به خاطر داشته باشید که اگر مدفوع شما در دوران بارداری آنقدر سفت و سخت شده باشد که با دشواری از روده هایتان عبور کند، احتمال دارد که دچار یبوست در بارداری شده باشید.

• همچنین، زن باردار مبتلا به مشکل یبوست، درد زیادی را در ناحیه شکم خود در حال عبور مدفوع با زور تجربه خواهد کرد.

• فرد مبتلا به یبوست در بارداری، با دفع کم مدفوع باز احساس نفخ "کاملی" را در بدنش احساس خواهد کرد.

• در نهایت، یادتان باشد که اگر مدفوع زن بارداری طوری سفت و سخت شود که حتی با خروج از روده ها باعث خونریزی کردن ناحیه رکتوم او شود، حتما دچار یبوست در بارداری شده است.3
 

روش‌های پیشگیری از یبوست

رعایت موارد زیر می‌تواند کمک زیادی به پیشگیری از یبوست کند:

غذاهای دارای فیبر زیاد مانند غلات کامل و نان، برنج قهوه‌ای، جو دوسر، سبزیجات و میوه‌های تازه مصرف کنید. افزودن چند قاشق چای‌خوری سبوس گندم فرآوری‌نشده در صبح و نوشیدن یک لیوان آب با آن می‌تواند اثر خوبی داشته باشد.

مقدار زیادی آب بنوشید؛ در طول روز آن‌قدر آب بخورید تا ادرارتان شفاف شود. هر روز آب میوه بنوشید، به خصوص آب میوۀ کامل و طبیعی می‌تواند به شما در رفع این مشکل کمک کند.

به صورت منظم ورزش کنید. پیاده‌روی، شنا و یوگا می‌تواند به کاهش یبوست و گردش خون بهتر کمک کند.

شکم شما معمولاً پس از وعده‌های غذایی فعال‌تر است، بنابراین پس از خوردن غذا به دستشویی بروید. رفتن به دستشویی را تا زمان احساس ضرورت و فشار عقب نیندازید.

اگر مولتی‌ویتامین شما حاوی دُز زیادی آهن است و شما کم‌خونی ندارید، از پزشک خود دربارۀ استفاده از مکملی با آهن کمتر سؤال کنید.

اگر موارد بالا کمکی نکرد، از پزشک خود دربارۀ مکمل‌های فیبر یا نرم‌کنندۀ مدفوع سؤال کنید.2
 

برای رفع یبوست در بارداری روش‌های زیر را دنبال کنید

 
۱. رژیم پُرفیبر
رژیم غذایی پُرفیبر به درمان یبوست در بارداری کمک می‌کند. همچنین فیبر، آنتی اکسیدان ها و ویتامین های مورد نیاز زنان باردار را تأمین می‌کند. زنان باردار باید روزانه ۲۵ تا ۳۰ گرم فیبر مصرف کنند تا سلامتی آنها حفظ شود.

برای تأمین این میزان فیبر، می‌توانید با مقداری تمشک، سیب، موز، انجیر و توت‌فرنگی، سالاد میوه‌ی تازه درست کنید یا مقداری ذرت شیرین، کلم بروکلی و هویج را کباب کنید و یک غذای لذیذ برای خود تهیه کنید.
 
۲. تأمین رطوبت بدن
تأمین رطوبت بدن در دوران بارداری بسیار مهم است و تقریبا در زمان بارداری باید دوبرابر آب دریافت کنید. زنان باردار باید روزانه ۱۲ لیوان آب بنوشند. این کار کمک می‌کند تا روده نرم بماند و غذا به‌راحتی درون دستگاه گوارش حرکت کند.


 
۳. وعده‌های غذایی کوچک
سعی کنید وعده‌های غذایی روزانه خود را به ۵ یا ۶ وعده‌ی کوچک در طول روز تقسیم کنید. این کار به کاهش یبوست کمک می‌کند و سبب می‌شود تا معده بدون کارِ زیاد، بتواند غذا را هضم کند و غذا به‌راحتی از روده و کلون عبور کند. وعده‌های غذایی پُرحجم معده را پُر می‌کند و دستگاه گوارش به‌سختی می‌تواند روند هضم غذای مصرفی را انجام دهد.
 
۴. ورزش کردن
فواید ورزش را دست‌کم نگیرید. انجام حرکات منظم ورزشی می‌تواند به کاهش یبوست کمک کند. ورزش، روده‌ی شما را تحریک می‌کند. زنان باردار باید هفته‌ای سه بار و هر بار به‌مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش کنند.

گزینه‌های ورزشی نامحدود است. به‌عنوان مثال می‌توانید در مسیرهای موردعلاقه‌ی خود پیاده روی کنید، شنا کردن را در برنامه خود بگنجانید یا در یک بعدازظهرِ آرام حرکات یوگا مخصوص بارداری را انجام دهید.

درباره‌ی اینکه چه ورزشی برای شما و فرزندتان مناسب است، با پزشک خود مشورت کنید.
 
۵. مُسهِل (نرم‌کننده‌ی مدفوع)
درصورتی‌که روش‌های طبیعی مؤثر نباشد، در بعضی مواقع پزشک برای کمک به رفع یبوست در خانم‌های باردار، برای مدت زمان کوتاهی مسهل (نرم‌کننده‌) مدفوع مانند کولاک (Colace) تجویز می‌کند (مصرف طولانی‌مدت این داروها می‌تواند سبب کمبود آب و تغییر تعادل الکترولیت بدن شود).

نرم‌کننده‌ی مدفوع به نرم شدن روده کمک می‌کند، بنابراین دفع راحت‌تر می‌شود. مصرف این مواد به‌خصوص در خانم‌هایی که به‌دلیل مصرف مکمل های غذایی آهن دچار یبوست می‌شوند، بسیار مفید است؛ معمولا پزشک این مُسهِل‌ها را به همراه قرص آهن تجویز می‌کند.

نرم‌کننده‌ی مدفوع نوعی دارو است. بنابراین بهتر است قبل از مصرف، حتما با پزشک خود مشورت کنید.1
 

عوارض نیازمند پیگیری پزشک در زمان یبوست

یبوست معمولاً اتفاقی جدی نیست اما گاهی می‌تواند علامت مشکل دیگری باشد. اگر یبوست شدید دارید که با درد شکمی همراه است یا به دنبال آن دچار اسهال یا لخته و دفع خون هستید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.

حرکت‌های روده و دفع سخت مدفوع می‌تواند هموروئید را بدتر و در نتیجه سیاهرگ‌ها را در ناحیۀ مقعد ملتهب کند. هموروئید می‌تواند آزاردهنده باشد، هرچند به ندرت مشکلی جدی خواهد بود و در بیشتر موارد، به زودی پس از تولد نوزاد از بین می‌رود. در هر صورت اگر درد شدید یا خونریزی مقعدی دارید حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.2

پینوشتها
1.www.chetor.com
2.www.madarsho.com
3.www.beytoote.com